لە پەراوێزی هەڵای 49 ملیۆنی وەرنەگیراودا "كۆمەڵگەی هەڵچوو"
هێمن باقر


تەنها مانشێتی هەواڵێك بەسە هەزاران دەرونی هەڵچوو لەسەر بابەتێك پێكەوە بێنێتە دەنگ.

كۆمەڵگەی كوردی لە باشوری كوردستان بەر لەوەی كێشەی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنی هەبێت، كێشەی گەورەی هەیە لە میكانیزمەكانی بیركردنەوە و بەرهەمهێنانی مانادا.


ئەمە تەنها كێشەی دەسەڵات نییە، یاخود بەتەنها كێشەی ئەوانە نییە لە باشوری كوردستان كە لەگەڵ دەسەڵاتدان و پاڵپشتی دەكەن، بەڵكو كێشەی جەوهەری ئەوحیزبانەشە كە خۆیان وەكو ئۆپۆزسیۆن سەیردەكەن و كێشەی جەوهەری ئەو جەماوەرەشە كە خۆی بە نارازی و دژە دەسەڵات ناوزەد دەكات.

 


كاتێك لەدورەوە سەیری دیمەنەكە دەكەیت، دەرونی هەڵچوی كۆمەڵگەیەك دەبینیت كە هەمیشە لەسەر پێیە بۆ ئەوەی بەڕوی یەكتریدا بتەقێتەوە.

كۆمەڵگەی كوردی زیاتر لەوەی بیركردنەوەیەكی عەقڵانی ئاراستەی بكات، بیركردنەوەیەكی عەوام فریودەرانە بەسەریدا زاڵە، ئەوەی بەڕێوەی دەبات ویژدانێكی ئارام و عەقڵانی نییە، بەڵكو كۆ ویژدانێكی بیمار و پڕ لە هەیەجان و كەفوكوڵە كەوەك بڵقی سەر دەریا بەخێرایی دێت و دەریاكە دادەپۆشێت و هەر بە خێرایش دەڕوات و ئیتر ناگەڕێتەوە.


لە كۆمەڵگەی هەڵچودا كەس بیر لەوە ناكاتەوە ئەو بابەتانەی كە دەوروژێنرێن راستن یان هەڵە.


بە ئەمانەتەوە گواستراونەتەوە یان خیانەتیان لێكراوە. تەنها ئەوەندە بەسە سەرنج راكێشبێت.


تەبعەن زۆر جار وا ڕێك كەوتوە هەتا درۆكە گەورەتربێت سەرنج راكێشیەكەی زیاتر بووە. بەنمونە (بارزانی خاوەنی 600 ملیار دۆلارە) لە كاتێكدا ملیاردیری یەكەمی جیهان سامانەكەی ناگاتە 120 ملیار دۆلار.


كۆمەڵگەی هەڵچوو حەزی لە لاسیكردنەوەیە، تەنها ئەوەندەی بەسە یەكێك بیخاتە سەر خەت ئیتر بەبێ‌ بیركردنەوە، یاخود لەڕوانگەیەكی زۆر كورتبینانەوە ئەكەوێتە جوینەوەی قسەی ئەوانی تر و خۆی لەگەڵ شەپۆلەكە ڕێكدەخات.

 

دەرونی هەڵچو ئامانجی نییە بگاتە راستی لەبارەی بابەتێكەوە، بەڵكو ئەوەی بەلایەوە گرنگە خاڵیكردنەوەی دەرونی خۆیەتی و بونە بە بەشێك لەو حەشدەی لەسەر بابەتێك یەكیانگرتووە.

 

لەم بارودۆخەدا راستی ئەوە نییە كە هەیە بەڵكو ئەوەیە كەدەبێت ببێت، روداوەكان ئەوانە نین كەرویانداوە بەڵكو ئەوانەن كە حەزدەكەین روبدەن.

بۆنمونە مەلایەكی ئەندام پەرلەمان وێنەیەكی گیراوە لە كۆتا رۆژی تەمەنی پەرلەمان و زەرفێكی بەسنگیەوە گرتوە.


بابایەك بۆی نوسیوە ئەها چۆن باوەشی بە 49 ملیۆنەكەدا كردوە. ئینجا سەدان لایك و كۆمێنت بۆ پۆستەكە هاتوە و بە ئەژاددی مەلاكەدا هاتونە خوارەوە. لەكاتێكدا هێشتا 49 فلس وەرنەگیراوە.

لەراستیدا بابای فەیسبوكچی خۆشی دەزانێت درۆدەكات و ئەوە پارەكە نییە، بەڵام چونكە خۆی حەزدەكات وابێت ئیتر هەر لەسەر ئەو خەیاڵە دایگرتۆتەوە و بۆی دوریوە.


میدیاكان بە باشی ئەم كەلێنە ویژدانیەیان قۆستۆتەوە و ئەزانن چۆن یاری بە وەتەری خەڵك بكەن. لەناو رۆژنامەنوسەكاندا چەمكێك باوە،زۆرجار بەیەكتری دەڵێن "ئادەی رەفعی بكە" یانی كەسێك یان بابەتێك بخەرە زائیدەكەوە تا بدرێتە بەر نەشتەری رەخنە (تۆبڵێ‌ جنێو و سوكایەتی).


تەنانەت ئێستا هەندێك میدیا وازی لە راپۆرت و تەنانەت هەواڵیش هێناوە و كارەكەی بریتییە لە بڵاوكردنەوەی مانشێت.

بەبێ‌ ئەوەی پێمان بڵێ‌ كام دەزگای رۆژنامەوانی لە جیهاندا یاخود كام ژانری ڕۆژنامەوانی هەیە بەتەنها بریتی بێت لە مانشێت؟
دەستەكە كەشفە ئامانجەكە كۆكردنەوەی زۆرترین لایك و كۆمینتە بەدیوێكدا و بەدیوەكەی تریشدا رەفعكردنی بابەتێكی بۆ ئەوەی هموان كەپسەی خۆیانی لێبدەن. باشە وا ئەمامان كردو سەركەوتوبوین، ئەنجامەكەی چیە تەنها ئەوەنەبێت كە داخی دڵی خۆمان لەسەر كەسێكی دیكە خاڵی كردۆتەوە.


ئاخر هەر ئەو مانشێتە عەوام فریودەرانەبوو وایانكرد یاسای چاكسازی خانەنشینی بگەڕێتەوە بۆ پەرلەمان و هەڵوەشێتەوە و مەگەر هەر خوا خۆی بزانێت بەچەند ساڵی دیكە یاساكە دەخرێتەوە دەنگدان. لەكاتێكدا 90%ی یاساكە لەقازانجی خەڵك بوو ، خەڵكی دەرون گەرمی عەوام ئەو هەموو دەسكەوتانەیان رەتكردەوە تەنها لەبەرئەوەی 10% ی یاساكە خراپ بوو.

 


هەفتەیەكە فەیسبوك چیەكان میدیای عەوام فریو خەریكی ئەوەن كە پەرلەمانتارانی خولی پێشوو 49 ملیۆن دۆلاریان وەرگرتوە، لەكاتێكدا تا ئێستا دینارێك وەرنەگیراوە.بەڵكو یاسایەك هەیە كە لەكاتی خانەنشینی ئەندامی پەرلەماندا موچەی شەش مانگی بەسەر یەكەوە پێدەدات.


ئەگەر ناعەدالەتی هەیە لەموچەی پلە باڵاكان ئەوە شتێكی ترە، بەڵام پێدانی شەش موچە بەیەكەوە بە فەرمانبەر لەكاتی خانەنشینی ئەوە یاسایەكە كە فەرمانبەرانی مەدەنیش دەگرێتەوە لەكاتی خانەنشینیدا و پێویست بەدروستكردنی ئەو هەڵایە ناكات.


diplomaticmagazine

AM:03:08:13/11/2018