لە کاتێکدا 11 ساڵ بەسەر جینۆسایدی کوردانی ئێزدی لەسەر دەستی داعش تێدەپەڕێت، برین و ئازارەکانیان هێشتا ساڕێژ نەبووە. ناڤین، کچێکی کوردی ئێزدیی رزگاربووی دەستی داعش، کە لە تەمەنی 11 ساڵیدا کەوتە دەستی ئەو گرووپە، ئێستا لە ئەمریکایە و هەوڵی گەیاندنی دەنگی خۆی و کۆمەڵگاکەی دەدات. ئەو لەگەڵ ژمارەیەک کەسایەتی و بەرپرسی ئەمریکی لە باڵەخانەی کۆنگرێس بەشداری لە رێوڕەسمێکدا کردووە بۆ یادکردنەوەی قوربانیان و نوێکردنەوەی داواکارییەکان بۆ دادپەروەری و ئاوەدانکردنەوە.

 

ناڤین، کە لە ساڵی 2016 رزگارکراوە و ماوەی شەش مانگە گەیشتووەتە ئەمریکا، چیرۆکی تاڵی خۆی و خانەوادەکەی دەگێڕێتەوە کە چۆن رووبەڕووی کوشتن، رفاندن و لەدەستدانی کەسوکاریان بوونەتەوە، و هێشتاش چارەنووسی بەشێک لە ئەندامانی خێزانەکەی نادیارە.

 

ناڤین دەڵێت، "لە ساڵی 2016 لە دەستی داعش رزگاربووین، خێزانەکەمان هەمووی کەوتە دەستی داعش، تاوەکو ئێستا بەشێکی زۆر لە خێزانەکەم بێسەروشوێنن، باوکم و خوشک و براکانم و مامم، تاوەکو ئێستا هیچیان لەبارەوە نازانین. دەمانەوێت حکومەت هاوکاریمان بکات بەدوای بێسەروشوێنبووەکانمان بگەڕێن و ئەوانەش کە رزگاریان بووە هاوکاریان بکرێت."

 

ئەو کارەساتە نەک تەنها بووە هۆی لەدەستدانی ژیانی هەزاران کەس، بەڵکو داهاتووی نەوەیەکی خستە مەترسییەوە. ناڤین جەخت لەسەر مافی خوێندن دەکاتەوە وەک کلیلێک بۆ بنیاتنانەوەی ژیانی خۆی و هاوتەمەنەکانی، هاوکات ئاماژە بەو کاریگەرییە دەروونییە قووڵانە دەکات کە لە ئەنجامی بینینی دیمەنە ترسناکەکانی توندوتیژی لە تەمەنێکی منداڵیدا تووشی بوون.

 

ناڤینی رزگاربووی دەستی داعش ئاماژە بەوە دەکات، "ئێمە لە قوتابخانە دابڕاین، واتە نەمانتوانی قوتابخانە تەواو بکەین و دەمانەوێت خوێندنەکەمان تەواو بکەین، خۆمان فێربکەین و بخوێنین و مافی خوێندنمان تەواو بکەین و مافەکانمان وەربگرین. گوناهی ئێمە چی بوو، ئێمە منداڵ بووین... کە کوشتن بە چاوی خۆمان ببینین، رفاندن و لێدان ببینین، ئەمە شتێکی زۆر زەحمەتە... ئەمە سەدمەیە، ئێستاش زۆرێک لە سەدمەدانە، ئەو هەستەی ئێمە کەس لێی تێناگات و ئێمەش تاوەکو دنیا ماوە لەبیری ناکەین."

 

لە کۆنگرێسی ئەمریکا، دەنگی ناڤین تێکەڵ بە دەنگی چالاکوانان و رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی بوو. پەری ئیبراهیم، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری دامەزراوەی "فریی یەزیدی"، رەخنەی تووندی لە حکومەتەکانی عێراق و هەرێمی کوردستان گرت بەهۆی کەمتەرخەمییان لە ئاوەدانکردنەوەی شنگال و یارمەتینەدانی ئێزدییەکان، سەرەڕای تێپەڕبوونی زیاتر لە دەیەیەک و بوونی بودجەیەکی گەورە.

 

پەری ئیبراهیم گوتی، "ئەمڕۆ هاتووینەتە کۆنگرێس، تاوەکو دەنگی گەلی خۆمان بگەیێنینە کۆنگرێسی ئەمریکا... چونکە هێشتا پێویستە هاوکاری گەلی ئێمە بکرێت. تاوەکو ئێستا ئەوە 11 ساڵە هیچ شتێک بۆ گەلی ئێمە نەکراوە، با مرۆڤ راستی بڵێت، نە حکومەتی عێراق، نە حکومەتی کوردستان هاوکارییان نەکردووین. حکومەتی عێراق 153 ملیار دۆلاریان هەبووە لە ساڵی 2024، بۆچی تاوەکو ئێستا شتێکیان بۆ ئێزدییەکان نەکردووە، بۆچی شنگال ئاوەدان نەکراوەتەوە."

 

کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و بە تایبەت ئەمریکا، بەردەوام هاوسۆزی خۆیان بۆ دۆزی ئێزدییەکان دەربڕیوە، بەڵام نەدین مەیێنزا، کۆمسیاری پێشووتری کۆمسیۆنی ئازادی ئایینی نێودەوڵەتی ئەمریکا، پێی وایە کاتی ئەوە هاتووە کە وشە و بەیاننامەکان بکرێنە کرداری کاریگەر. ئەو داوای گوشارێکی راستەقینە لەسەر حکومەتی عێراق دەکات بۆ وەبەرهێنان لە شنگال و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان تا زیاتر لە 200 هەزار ئاوارەی ئێزدی بتوانن بگەڕێنەوە زێدی خۆیان.

 

نەدین مەیێنزا باس لەوە دەکات، "پێموایە گرنگە، سەرکردە سیاسییەکان لە ئەمریکا و لە جیهانیش، بوەستن لە بەتەنیا دەرکردنی راگەیێندراوی هاوسۆزی، بەڵکو دەستبکەن بە گوشارکردن لە حکومەتی عێراق تاوەکو وەبەرهێنان بکات بۆ بنیادنانەوەی شنگال... دوای 11 ساڵ لەگەڵ ئەوەی حکومەتی عێراق خاوەنی داهاتێکی زۆرە، تاوەکو ئێستا زیاتر لە 200 هەزار ئاوارەی ئێزدی هەن لە کامپەکان و شوێنەکانی دیکە، ئەمە جێگەی قبووڵکردن نییە."

 

سەرەڕای هەوڵەکان و بەڵێنەکان، ئاوەدانکردنەوەی شنگال هێشتا بە کێشەیەکی سەرەکی ماوەتەوە و بەربەستی ئەمنی و سیاسی رێگرن لە گەڕانەوەی ئاوارەکان. داواکاریی سەرەکی ئێزدییەکان، دوای 11 ساڵ، هەمان داواکارییە: ئاوەدانکردنەوەی ناوچەکانیان، گەڕانەوەیەکی ئارەندانە و بە شکۆ بۆ سەر ماڵ و حاڵی خۆیان، و بەدیهێنانی دادپەروەری بۆ ئەو تاوانانەی بەرامبەریان کراوە.

 
سەرچاوە/ رووداو