بۆچی ووڵاتانی جیهانی سێهەم هەمیشە ترسیان هەیە لە پێشکەوتنی ژنان؟
هۆکارە جۆراوجۆرەوە چین؟
لە هەندێک وڵاتی جیهانی سێهەمدا، ڕەنگە کولتوور و نەریتە کۆنەکان ڕۆڵ و پێگەی ژن سنووردار بکەن. ڕەنگە ئەم نەریت و کولتوورانە ڕێگر بن لە پێشکەوتنی ژنان لە بوارە جیاوازەکاندا، وەک بواری ئەکادیمی و پیشەیی و سیاسیی. هەروەها لە هەندێک وڵاتدا، هەڵوێستی کۆمەڵگا دەتوانێت سنوور بۆ ڕۆڵی ژن دابنێت. لەوانەیە ئەم هەڵوێستە لەسەر بنەمای تێڕوانینی ئایینی، کولتووری یان مێژوویی بێت.
هێشتا هەندێک کۆمەڵگا پێیان وایە کە ژنان تەنها لە ماڵەوە و وەک دایک و ژن بەرپرسیار بن و نابێت سەرقاڵی بوارەکانی تر بن. هەر بۆیە ڕەنگە هەندێک کەس و تەنانەت سیستەمەکانیش بترسن لەو گۆڕانکاریانەی پەیوەستن بە پێشکەوتنی ژنانەوە. ئەم گۆڕانکارییانە دەتوانن ڕۆڵی بەهێزتری ژنان لە کۆمەڵگادا، ژمارەی ژنان لە ئاستی باڵای بەڕێوەبردن، بەشداری ژنان لە سیاسەت و بڕیارە گرنگەکان لەخۆ بگرن. ڕەنگە هەندێک کەس هەست بکەن کە ئەم گۆڕانکاریانە هاوسەنگی هێز تێکدەدەن و گۆڕانکاری نەخوازراوی دیکە لە کۆمەڵگادا بەدوای خۆیدا دەهێنێت. بۆیە لە هەندێک وڵاتی جیهانی سێهەمدا، ژنان سەرچاوە و دەرفەتی پێویستیان نییە بۆ پێشکەوتن. ڕەنگە بە هۆی دەستڕانەگەیشتن بە خوێندن، نەگەیشتن بە بازاڕی کار، جیاکاری لە یاسا و ڕێساکان، یان پشتیوانی نەکردن لە ژنان لە بوارە جیاجیاکاندا بێت. بۆ رووبەرووبونەوە و بەرپەچدانەوەی ترس لە پێشکەوتنی ژنان لە وولاتانی دواکەوتوو، پێویستمان بە ئەنجامدانی ئەم رێکارانە هەیە:
- بەرەوپێشبردنی سیستمی پەروەردە بۆ هۆشیارکردنەوەی کۆمەڵگە سەبارەت بە گرنگی و سوودەکانی پێشکەوتنی ژنان دەتوانێت کاریگەر بێت لە رێگای کردنەوەی خوڵی ڕاهێنان کە دەتوانێت ڕۆڵی ژنان لە گەیشتن بە گەشەپێدانی بەردەوام و کاریگەری ئەرێنییان لەسەر ئابووری و کۆمەڵگا و مافەکانی ژنان لەخۆ بگرن.
- پێشخستنی گۆڕانی هەڵوێستی ڕۆشنبیری و کۆمەڵایەتی بەرامبەر بە ڕۆڵی ژنان و بەهێزکردنیان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ پێشکەوتنی ژنان. ئەمەش بریتییە لە پێشخستنی یەکسانی جێندەری لە هەموو لایەنەکانی ژیاندا، لەوانەش پەروەردە، دامەزراندن و سیاسەت.
- زۆر گرنگە پێکهاتە یاساییەکان بەهێز بکرێن بۆ پاراستنی مافەکانی ژنان و ڕەخساندنی دەرفەتی یەکسان بۆیان. ئەمەش بریتییە لە دەرکردن و جێبەجێکردنی یاساکانی پەیوەست بە یەکسانی جێندەری و پاراستنی ژنان لە جیاکاری و توندوتیژی و هاندانی ژنان بۆ بەشداریکردن لە بڕیاردانی سیاسی و کۆمەڵایەتیدا.
- بەرەوپێشبردن و پەرەپێدانی پەروەردە لە پێناو لێهاتوویی ئافرەتان بە زیادکردنی دەستڕاگەیشتنیان بە خوێندن و ڕاهێنان و ڕەخساندنی هەلی کار و وەبەرهێنان لە بەهێزکردنی پێگەی ژنان لە سەرجەم کایەکان.
- هاندانی ژنان بۆ بەشداریکردن لە خولەکانی بڕیاردانی سیاسی و بەڕێوەبەرایەتی و ئابووری و پاڵپشتیکردنیان لەو بوارانەدا دەتوانێت ڕۆڵێکی گرنگ بگێڕێت لە پێشخستنی ژنان.
- دامەزراندنی هاوکاری و ئاڵوگۆڕی ئەزموون لەگەڵ وڵاتانی دیکە و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان دەتوانێت کاریگەر بێت لە پێشخستنی پێشکەوتنی ژنان لە وڵاتانی جیهانی سێهەمدا.
بە ئەنجامدانی ئەم هەنگاوانە، دەتواندرێت ترسی کۆمەڵگا لە گەشەی توانای ژنان بڕەوێندرێتەوە.