ئارام سەعید
لەدوای روخانی سەدامەوە یەکێک لەو ئامرازە گرنگانەی هاتە ناو ژیانی هاوڵاتیانەوە سۆشیال میدیا بوو، کە بۆتە ئامرازێک چیتر دەسەلاتەکان نەتوانن زانیاریەکان بشارنەوە. سۆشیال میدیا کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر ڕەوتی زانیاری لە عێراقی دوای سەدام هەبووە. لەگەڵ سەرهەڵدانی پلاتفۆرمی سۆشیال میدیا، وەک فەیسبووک، تویتەر و ئینستاگرام،تیکتۆک، ئێستا دەتوانرێت زانیارییەکان بە شێوەیەکی دەستبەجێ و بە شێوەیەکی بەرفراوان هاوبەش بکرێت. ئەمەش وایکردووە هاوڵاتیان بتوانن بەدەر لە دەزگاکانی ڕاگەیاندنی تەقلیدی کە ڕەنگە سانسۆر بکرێن پەنا بۆ ئەو سەکۆیانە بەرن.
سۆشیال میدیا دەنگی ئەو کەسانە دەگەیەنێت کە ڕەنگە لە ڕابردوودا پەراوێز خرابن. ڕێگە بە دەربڕینی ئازادی بیروڕا و هاوبەشکردنی زانیاری دەدات، کە دەبێتە هۆی زیادبوونی شەفافیەت و لێپرسینەوە. تەنانەت لە هەندێک حاڵەتدا وەک سەکۆیەک بۆ ڕێکخستنی ناڕەزایەتی و خۆپیشاندان کاری کردووە. بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە سۆشیال میدیا دەرمانی چارەسەری هەموو کێشەکانی پەیوەست بە ئازادی ڕادەربڕین و مافەکانی مرۆڤی پێ نییە، چونکە دەسەڵات و ئەکتەرە بەهێزەکانی تر دەتوانن سۆشیال میدیا بەکاربهێنن بۆ بڵاوکردنەوەی زانیاری هەڵە و پڕوپاگەندە یان کەی بیانەوێت دایدەخەن.
لەکاتی نارەزایی و پشێویەکاندا دەسەڵات دەست دەکات بە سانسۆر و سنووردارکردنی ئینتەرنێت و هەوڵ دەدات بۆ چاودێریکردنی چالاکییەکانی ئۆنلاین لەلایەن هاوڵاتیانەوە. هەروەها هەوڵێکی تری تاکتیکی وەک دروستکردنی هەواڵی ساختە و هەڵمەتی زانیاری ناڕاست بەکاردەهێنێت بۆ دەستکاریکردنی ڕای گشتی.
بە کورتی، پاش ئەوەی دەسەڵات توانی میدیای تەقلیدی کۆنترۆڵ بکات، سۆشیال میدیا توانی وەک ئامرازێکی گرنگ بێت بۆ بڵاوکردنەوەی زانیاری کە ڕەنگە حکومەت نەیەوێت هاوڵاتیانی زانیاریەکان بزانن ، سۆشیال میدیا ئاڵنگاریەکی تری بۆ دەسەڵات دروستکرد، چونکە کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر بڵاوبونەوەی زانیارییەکان لە عێراقی دوای سەدامدا هەبووە، هەربۆیە پەرەیان دا بە دروستکردنی چەندین ئەکاونت و پەیجی جۆربەجۆر بۆ بڵاوکردنەوەی هەواڵی چەواشە..
ئەوەی جێگەی نیگەرانییە حکومەت هەنگاو نانێت بۆ چارەسەرکردنی پرسی زانیاری چەواشەو ونادروست. لەبری ئەوە ڕەنگە وەک ئامرازێک بۆ بەرژەوەندی خۆیان بەکاری بهێنن، ئەمەش ژینگەیەک دروست دەکات کە خەڵک نەتوانن دەستیان بە زانیارییە دروستەکان بگات، و دەبێتە هۆی داڕمانی متمانەی خەڵک بە دامەزراوەکان و خودی حکومەت و حزبەکانیان.
لەبەرئەوەی ئینتەرنێت فەزای نوێ بۆ بەشداریکردنی سیاسی و ئاڵوگۆڕی زانیاری دابین دەکات و توانای بەهێزکردنی هاوڵاتیان و تەحەدای پێکهاتەی دەسەڵاتی تەقلیدی هەیە. ئێستا دەسەڵاتە تاکڕەوەکان زۆرجار سۆشیال میدیا بەکاردەهێنن بۆ بڵاوکردنەوەی زانیاری هەڵە و پڕوپاگەندە بۆ ئەوەی بیروڕای گشتی لە بەرژەوەندی خۆیان دابڕێژن، بۆ چاودیری نەیارانیان، بۆ سانسۆر، بۆ بەئامانجکردنی چالاکەوانان لەریگەی دزەکردنە ناو گروپ و گفتوگۆی چالاکوانە مەدەنیەکان....
نەبوونی کردەوەی حکومەت لە چارەسەرکردنی پرسی زانیاری هەڵەدا جێگەی نیگەرانییە، بە تایبەت کە هیچ پلانێکی کۆنکرێتی یان بودجەیەک تەرخان نەکراوە بۆ هاندانی ئەو ڕێکخراوە ناحکومیانەی کە کار لەسەر ئەم پرسە دەکەن. ئەم بێکردەوەییە لێکەوتەی سەختی بۆخەڵک هەیە، بەو پێیەی ڕێگە بە بڵاوبوونەوەی زانیاری و پڕوپاگەندەی ناڕاست دەدات بەبێ کۆنترۆڵ، ئەمەش دەبێتە هۆی دروستبوونی گێڕانەوەی چەواشەکارانە کە دەتوانێت متمانە بە دامەزراوەکان و خودی حکومەت تێکبدات.پێویستە حکومەت وەبەرهێنان لە دەستپێشخەرییەکانی پەرەپێدانی پەروەردەی میدیایی لە پێشینەدا دابنێت، هەروەها لەگەڵ کۆمەڵگەی مەدەنی و پسپۆڕانی میدیادا گفتوگۆی بنیاتنەر بکات بۆ داڕشتنی ستراتیژییەکی گشتگیر بۆ چارەسەرکردنی پرسی زانیاری هەڵە.
ئەمانەش هەموو ئاماژەیە بۆ پرسێکی گەورەتر لە ئەولەویەتەکانی حکومەتدا. ئەوە پیشان دەدات کە ڕەنگە حکومەت ئارەزووی بەرەوپێشبردنی شەفافیەت و لێپرسینەوەی نەبێت، لەبری ئەوە سەرنجی لەسەر پاراستنی کۆنترۆڵی دزەکردنی زانیارییەکانە لە وڵاتدا. جگە لەوەش کۆمپانیاکانی سۆشیال میدیا خۆیان بەرپرسیارن لە گرتنەبەری هەنگاوی دروست بۆ بەرەنگاربوونەوەی بڵاوبوونەوەی زانیاری و پڕوپاگەندەی ناڕاست لەسەر پلاتفۆرمەکانیان. دەتوانن وەبەرهێنان لە تەکنەلۆژیاکانی وەک زیرەکی دەستکرد و فێربوونی ئامێرەکان بکەن بۆ دۆزینەوە و لابردنی ئەکاونت و ناوەڕۆکی ساختە. هەروەها دەتوانن لەگەڵ ڕێکخراوە سەربەخۆکانی پشکنینی ڕاستییەکان کاربکەن بۆ پشتڕاستکردنەوەی وردی ئەو زانیاریانەی کە لە پلاتفۆرمەکانیاندا بڵاودەکرێنەوە.
لە کۆتاییدا دەڵێم، شکستی حکومەت لە چارەسەرکردنی پرسی زانیاری هەڵە و پێشکەشکردنی پشتیوانی بۆ ئەو ڕێکخراوە ناحکومییانەی کە لەم بوارەدا کاردەکەن، جێگەی نیگەرانییە. زۆر گرنگە حکومەت گرنگی بدات بە پێشخستنی پەروەردەی میدیایی و پەرەپێدانی ستراتیژییەکان بۆ بەرەنگاربوونەوەی زانیاری هەڵە، هەروەها هەنگاوی چالاکانە بنێت بۆ وەبەرهێنان و پشتگیریکردنی دەستپێشخەرییەکان.
#پاش_٢٠ساڵ_چی_گۆڕرا
#كەمپینی_دژە_چەواشە
#حملە_ضد_التضلیل
#Anti_disinformation_campaign