كەرتی گەشتیاری چی تری پێویستە؟
هه‌رمن ئه‌حمه‌د

(هه‌تا زیاتر بیرت لێ بكه‌مه‌وه، زیاتر دەپرسم: ئاخۆ تۆ لە چیت كەمە؟ چی ترت پێویستە؟) لەوانەیە ئه‌م رسته‌یه‌ بۆ خوێنه‌ر گوزارشتێكی رۆمانسییانه ‌بێت، ده‌شێت به‌و جۆره‌ بێت، به‌ڵام من ئه‌م دێڕه‌م بۆ وەسفی هەرێمی كوردستان هه‌ڵبژاردووە. ئاخر هه‌ر كاتێك كه‌ ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌ بۆ كوردستان به‌ ناو شار و شارۆچكه ‌و شه‌قامه‌كاندا گوزه‌ر ده‌كه‌م، چه‌ندین سه‌رنج و تێبینیم لا دروست ده‌بێت، هاوكات خۆزگه‌ی ئه‌وەش ‌ده‌خوازم كه‌ به‌شێك بم له‌ بنیاتنانی جوانییەكانی ئه‌م نیشتمانه‌، گەر بە دەست و بازووش نەبێ، هیچ نەبێ بە پێشنیار و نووسین.

بۆ نموونە: هه‌ر كه‌سێك لە دەرەوە بێت و ناو بەناو مەبەستم ساڵێك دوو ساڵ جارێك سه‌ردانی هه‌ولێری پایتەختی هەرێمی كوردستانی كردبێت، دەمودەست ئەو دید و بۆچوونەی لا دێتە ئارا، كە ئەم شارە بەردەوام لەڕووی ئاوەدانكاریی بیناسازییەوە زۆر و زوو زوو گۆڕانكاریی تیادا دروست دەبێت، گۆڕانكاریی زۆر باش و سەرنجڕاكێش له‌ ته‌لارسازی و شه‌قام و مۆڵ و شوێنه‌كاندا بەردەوام دەبینین، لە هەولێر هێنده‌ شوێنی تایبه‌ت و خۆش و دڵگیر هه‌ن بۆ نموونە گه‌ر له‌ وڵاتی به‌لجیكا ئەو شوێنانە هەبن، ئەوە بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ن كه‌ های كلاسن واتا كه‌سانی پاره‌دار و گیرفانپڕن، به‌ڵام خۆشبەختانە له‌ هه‌ولێر ئه‌م شوێنانه‌ بۆ هه‌موو خه‌ڵكێك كراوه‌یه و تایبه‌ت به‌ چینێك نیه‌.

بەشبەحاڵی خۆم زۆر كه‌یفخۆشم به‌ دیتنی ئه‌م دیمەنانه‌، شاناز و ئاسوودەم كه‌ هه‌رێمی كوردستان رۆژ به‌ ڕۆژ ڕووی له‌ پێشكه‌وتنه، راسته‌ هێشتا قۆناغی تری زۆر ماوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بڵێین هه‌رێمی كوردستان له‌ ڕیزبه‌ندی ئه‌و وڵاتانه‌یه‌ كه‌ له‌ زۆر بواری ژیاندا له‌پێشە، جارێ له‌ بواری پیشه‌سازی و داهێنانی زانستی و بوارگەلێكی تردا، مەخابن له‌و ئاسته‌دا نین كه‌ به ‌هەرێمی كوردستان بڵێین وڵاتێكی پێشكه‌وتووە، به‌ڵام به ‌لای منه‌وه‌ ئەم هەنگاوانەی ئێستا هەن و ئەو بوارانەی كاریان له‌سه‌ر ده‌كرێن و ‌كاریان بۆ ده‌كرێن، به‌شێكن‌ له‌و ماسته‌رپلانانه‌ی كه‌ بۆ پێشڤه‌چوون و پەرەسەندنی زیاتر ئاماده ‌ده‌كرێن.

ژینگه‌ی هه‌رێمی كوردستان پێویستی به‌ پلانێكی زانستی و گونجاو و مەدرووس هه‌یه‌ بۆ گه‌شه‌كردنی كه‌رتی گه‌شتیاری، دڵنیام حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە من و لە خەڵكی تریش باشتر دەزانێت كە هه‌رێمی كوردستان پشتی ته‌واوی به سامانە‌ سروشتیه‌كان به‌ستووه‌ بەتایبەتی نەوت، بەڵام لە سەروەختی دابەزینی نرخی نەوتدا ‌بینیمان پشتبه‌ستن به‌م سه‌رچاوه‌یه، هەم‌ جۆرێكە لە سەركێشی و هەم لەڕووی ئابوورییەوە هەڵەیە، بەڕێز مەسرور بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، چەندین جار و لە چەندین بۆنەی جیاوازدا باسی لە مەترسییەكانی ئەم بابەتە كردووە و هەنگاویش دەنێ بۆ چارەسەركردنی.

گۆڕینی سیاسه‌تی ئابووریی یەكلایەنە و یەك سەرچاوە بەرەو فرەسەرچاوەیی و فرەچەشنی و بەتایبەتیش پشتبەستنی بەشێك لە ئابووریی هەرێمی كوردستان بە كەرتی گەشتیاری، هەنگاوێكی گرنگ و شاكار دەبێ و بۆ كابینەی نۆیەم دەنووسرێت، هه‌رێمی كوردستان ئێستا نزیكەی لە هەر چوار وەرزدا، بووەته‌ رووگەی گه‌شتیاره‌ عه‌ره‌به‌كانی باشوور و ناوەڕاستی عێراق به‌تایبه‌تی و، كوردانی پارچەكانی تر و تاراوگەش بەگشتی، هه‌رێمی كوردستان ئامێزی باشی بۆ گه‌شتیاران كردووەته‌وه‌، به‌ڵام ئایا بۆ نه‌توانراوه‌ سوودێكی ته‌واو له‌م كه‌رته‌ وه‌ربگیرێت؟

بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە، دیسان پرسیارێك دێته‌ پێشه‌وه: ئایا‌ له‌ ڕێگه‌ی چیه‌وه‌ ئه‌م كه‌رته‌ ببووژێته‌وه؟ پێشنیار ده‌كه‌م وه‌زاره‌تی شارەوانی و دەستەی وەبەرهێنان و دەستەی گەشتوگوزاری كوردستان، لەنێو پەیج و ماڵپەڕەكانی خۆیاندا، بەشێكی تایبەت بكەنەوە بە ناوی (بەشی پێشنیار) ئەم بەشە رێكلام و ماركیتینگی وەها بۆ بكرێت لە میدیاكانەوە كە خەڵكی بەباشی پێی ئاشنا بن و بەردەوامیش وەڵام هەبێت بۆ پێشنیارەكان، تا كەسانی پێشنیاركەر وا نەزانن دەهۆڵی دڕاو دەگوتن.

جا من لێرەوە دوای ئەو پێشنیارەم، چەند پێشنیارێكی گشتی دەخەمە روو بۆ گەشانەوەی ئەو كەرتە: به‌ بۆچوونی من یه‌كه‌م هه‌نگاو رێكخستنی ئه‌و دوكان و فرۆشگانەیە كە بە ناشرینترین شێوە، بە لەوح و جەمەلۆن و بلۆكی رووت و دیواری لەبغی هەڵوەشاو و چادری نایلۆنی شین و دار و دەوار و كورسیی شكاو و قەنەفەی رزیو، لە دەردوری شوێنە گەشتیارییەكان و هاوینەهەوارەكان، بە پەرتوبڵاوی و هەریەكەیان بە قەبارەیەكی ناقۆڵا دروست كراون.

چیا و گرد و گردۆڵكەی كوردستان، نەخاسمە رێگە گەشتیارییەكان، پێویستیان بە هەڵمەتێكی نیشتمانیی گەورە و فراوانی سەوزكردنە، هیچ ماقووڵ نیە، لە نزیك هەندێ هاوینەهەوار و تاڤگەی جوان و سازگاری كوردستان، ناتوانیت ٥٠ مەتر دوور كەویتەوە، ئیدی هەتاوی هاوین دەتسووتێنێت و سێبەر و سایەیەك نابینی بچیە بنی، پێویستە حكوومەت هەم خۆی و هەم داوا لە شوێنە گشتیەكان و پرۆژە گشتییەكان بكات، كە ساڵانە ملیۆنان نەمام بچێنن.

خۆشحاڵم و دەزانم، كە كابینەی نۆیەم خەریكی دروستكردنی چەند بەنداوێكە بە قەبارەی جیاواز، بەنداوی تریشی لە پلاندایە، بەڵام وەك چۆن پلان بۆ دروستكردنی بەنداوەكان هەیە و بودجەی بۆ تەرخان دەكرێت، پێویستە بیر لە قۆناغی دوای تەواوبوونی بەنداوەكان بكرێتەوە و دەوروبەری بەنداوەكان بە جوانترین شێوە و رێكوپێكترین رێكار بكرێنە شوێنگەلی گەشتیاری، سەرەتا دەبێ سەوز بكرێن، ئنجا كابینە و هۆتێل و مۆتێل و دوكان و ریستۆرانت و قاوەخانە بە دیزاینی فەرزكراو و مەرجی تایبەت دروست بكرێت، نابێ هەركەس خەڵكی گوندەكانی دەوروبەری بەنداوەكە بوو، بە كەیفی خۆی بە جەمەلۆن و دار و چادری شینی نایلۆن، چایخانە و كەپر و قاوەخانە دروست بكات.. مافیان هەیە؟ سەرچاوان، بەڵام دەبێ دیمەنی جوان نەشێوێنن.

ئێستا مۆزەخانە جۆراوجۆرەكانی دونیا، لە وڵاتان بوونەتە رووگەی گەشتیاران، مۆزەخانە هەیە هێندەی دوو بیرە نەوت داهات بۆ وڵاتێك پەیدا دەكات، پێویستە حكوومەتی هەرێمی كوردستان و سەرمایەداران و دامودەزگای پەیوەندار، بیر لە دامەزراندنی زۆرترین مۆزەخانە لە هەرێمی كوردستان بكەنەوە، كە دەڵێین مۆزەخانە، مەرج نیە تەنیا مۆزەخانەی شوێنەواری بێت، نەخێر ئەمڕۆ لە وڵاتانی دونیا، مۆزەخانەی گوڵ هەیە، مۆزەخانەی پەپوولە هەیە، مۆزەخانەی شوكوڵاتە هەیە، مۆزەخانەی چای هەیە، مۆزەخانەی قاوە هەیە، مۆزەخانەی بۆن هەیە، مۆزەخانەی وەرزشی هەیە، مۆزەخانەی كەلەپووری هەیە، مۆزەخانەی ئۆتۆمبێل و پایسكل و مۆتۆرسكیل هەیە، مۆزەخانەی ماڵی ناوداران هەیە ، مۆزەخانەی جلوبەرگ و خشڵ و زێڕ هەیە، ئیتر كاتی ئەوە هاتووە كوردستان بیر لەم هەنگاوانە بكاتەوە... زۆر پێشنیاری ترم هەن، بەڵام جارێ ئەوەندە دەڵێم.





AM:03:53:21/08/2022